reprociteitVorig jaar heb ik in een aantal mooie en waardevolle leiderschap bilateraal gesprekken een aantal keer de (soortgelijke) vraag gehoord: “ik ben er klaar mee... ik sta voor iedereen klaar maar als ik een keer iets nodig heb, dan zie ik niemand”... een gevoel van woede en teleurstelling is voelbaar... “Hoe ga ik hier mee om, ik moet wel dagelijks met deze mensen samenwerken?”

Herkenbaar?

Ik denk dat iedereen dat wel eens zo ervaren heeft. De vraag is, als je dit overkomt, wat ga je dan doen?
Ga mee met je emotie, stop je met klaar staan en denk je “bekijk het maar, volgende keer ik eerst, dit gaat me nooit meer overkomen”? Ga je zelf ook meer “nemen” dan “geven” (zo doen ze dat hier blijkbaar), of blijf je toch klaar staan en delen?

In een documentaire uit 1986 voor de BBC 'Nice guys finish first' baseert Richard Dawkins (schrijver van 'the selfish gene') zich op de speltheorie achter “The prisoner's dilemma”. Zijn stellingname in de documentaire toont aan dat egoïsme (wel nemen, maar niet geven) op de korte termijn het meeste oplevert, maar voor de langere termijn en binnen relaties niet succesvol is.

Delers, egoïsten en kritische delers

In zijn uitleg gaat Richard uit van drie groepen die achter voedsel aangaan: de 'delers, de 'egoïsten' en de 'kritische delers':

  • De delers sterven uit. Zij delen wanneer ze wat hebben, maar krijgen nooit wat terug van de egoïsten wanneer die een buit hebben. Op lange termijn wordt hun groep kleiner en kleiner ten opzichte van de egoïsten en de kritische delers.
  • De egoïsten sterven daarna uit. Als ze zelf niets buit kunnen maken, sterven ze omdat de andere egoïsten ook alles voor zichzelf houden. Van de kieskeurige delers krijgen ze op iets langere termijn ook niets meer. Want:
  • De kritische delers overleven. Zij kunnen altijd eten. Als ze iets hebben, eten ze wat ze na verdeling overhouden. Als ze zelf niets hebben, krijgen ze eten van degenen aan wie zij eerder uitgedeeld hebben (reciprociteit). Omdat ze kritisch zijn, delen ze alleen met degenen die na eerder uitdelen de gunst terugbetaalden ('tit for tat'). Omdat ze zelf eerder uitdeelden (of nog niet weigerden), staan zij tegelijkertijd in de mentale 'deellijst' van andere kritische delers. In het begin maken ze de fout met egoïsten te delen, maar omdat ze van die fouten leren, sluiten ze die groep na verloop van tijd uit.

Naïef?

Ik krijg ook wel eens de vraag: “Raak jij nooit teleurgesteld als je weer eens iets deelt en niets terug krijgt?”
Nou moet ik eerlijkheids-halve bekennen dat ik in mijn rol als 'deler' wel (meer dan) eens als naïef bestempeld ben (zo betiteld door de egoïst als rechtvaardiging voor zijn niet 'terugbetalen'). Ja dus, ook ik ben wel eens teleurgesteld en ben door schade en schande wijzer geworden. Ook ik heb dus een mentale deellijst van mensen waar ik blind voor ga en waarvan ik weet dat zij ook blind voor mij zouden gaan.

Ik ben er ook van overtuigd dat mijn eerste intentie delen moet blijven en dat op basis daarvan ik de mentale deellijst aanvul (of niet). Als mijn eerste intentie wantrouwen zou zijn (eerst zien of ik er iets voor terug ga krijgen) dan ben ik niet veel beter dan de egoïst en erger nog... dan doe ik de wereld en de mensen om mij heen te kort. Het leven is te kort om te wantrouwen. Doordat het hiermee voor mij een bewuste keuze is geworden, is de teleurstelling ook minder groot: een teleurstelling komt voort uit een verwachting die niet ingevuld wordt, niet uit een bewuste keuze die anders uitpakt.
Ik gedij dus het beste in een omgeving waar meer 'kritische delers' zijn dan egoïsten Maar ook dat is een keuze: blijf je in een organisatie werken waar je niet jezelf kunt zijn? Hoe lang hou je dat vol?

En jij?

Hoe zit dat bij jou? Deel jij van nature of heb jij een voelspriet voor de egoïsten, en hoe ga je daar dan mee om? Voordeel van de twijfel?

Interessant?

Sharing = Caring ㋛

Wil je meer weten of vrijblijvend een keer samen over de voor jou of jouw organisatie toegevoegde waarde van mijn diensten klankborden? Voel je vrij om Contact op te nemen, ik kom graag een keer op bezoek voor een goed gesprek!